लक्ष्मी शर्मा र सुरिखा कार्कीलाई कालो सूचीमा राखी आतंकित बनाएको बैंक अफ काठमाण्डू लिमिटेडमा एक पछि अर्को घटना घटेपछि राष्ट बैंकका गर्भनर डा.चिरनजीवि नेपाल कानमा तोरीको तेल हालेर बसी रहेको भेटिएको छ ।

डा.गर्भनर नेपाललाई थाहा छ की छैन ? छैन भने यो पढे हुन्छ ः– बैंक अफ काठमाण्डू लिमिटेडमा ऋणीको जमानी चिनजानको आधारमा राखिएका शर्मा र कार्की अहिले कालो सूचीमा छन् । ऋणीले कर्जा नतिरेपछि उनीहरुलाई बैंकले कालो सूचीमा राखेको भेटिएको छ । यी दुई महिलाको तीनपुस्ते पत्रिकामा प्रकाशित गरी सडकमै पु¥याएको भेटिएको हो ।
सुरिखा कार्की कर्जा लिन एभरेष्ट बैंक पुगेपछि उनी कालो सूचीमा रहेको थाहा पाएकी छन् भने बैंकले कर्जा नदिने समेत बताएको छ ।

यी दुबै महिलाहरुलाई तीन पुस्ते प्रकाशित गरी सडकमा पुर्याउने सिइओ सोहनदेव पन्तले एब पछक सोचे हुन्छ । भने आफ्नी श्रीमतीलाई यस्तो गरिएको भए के गर्थे ? यो खोजीको विषय बन्न सक्दछ । गर्भनर डा.चिरनजीवि नेपाललको संरक्षण पाएका विओकेका सिइओ पन्त र सञ्चालक राधेश पन्तलाई निर्देष यी महिलालाई सडकमा पुर्याउने र धम्काउने अधिकार छैन ।

जनताको सम्पत्तिमा १२ लाख तलब खाने सिईओ सोहनदेव पन्त अहिले बैंक तहसनहस पार्ने काममा तल्लिन छन् । हालै बैंकले कमाएको नाफा हेर्ने हो भने बैंक माथि होइन तल जाँदैछ । नाफा घटेको छ । खराब कर्जा ४ प्रतिशत भन्दा बढी छ । पूँजी ८ अर्ब पुगेको छैन । तर राष्ट्र बैंकका गर्भनर डा.नेपाल उनीलाई नै संरक्षण गरिरहेका छन् ।

राधेश पन्त सिइओ हुँदा दिएका अधिकाश कर्जा अहिले प्रोभिजन भएका छन् । साँवा ब्याज उठेको छैन । ऋणिको नाम पत्रिकामा सार्वजनिक गर्दा निर्दोष जमानी बस्नेहरुको नाम र तीनपुस्ते प्रकाशन गरि गरिखान दिएका छैनन् ।

पत्रकारसँग सम्पर्कमै नआउने सिईओ पन्तले रातारात बैंक डुवाउन थालेपछि लगानीकर्ताहरु राष्ट्र बैंक र अख्तियार गुर्हान थालेका छन् । हालै बैंकले प्रकाशन गरेको आर्थिक रिपोर्ट हेरौं ः– बैंकको यो रिपोर्ट हेर्दा यस्तो लाग्दछ, किन विओकेलाई राष्ट्र बैंकले किन हस्तक्षेप नगरेको होला ?

बैंक अफ काठमाण्डूले चालू आर्थिक वर्षको दास्रो त्रैमासमा सन्तोषजनक बित्तीय पस्किन सकेन । व्याज खर्चका साथै कर्मचारी खर्चमा आएको बढोत्तरीले बैंकको व्यवसायिक यात्रा सुस्त बनेको हो । गत बर्षको दोस्रो त्रैमासको तुलनामा बैंकको खूद नाफा मात्र झण्डै ८ प्रतिशतले घटेको छ , भने अन्य सूचक सबै नकारात्मक छन् ।

समीक्षा अबधिमा बैंकको खुद नाफा ६० करोड १४ लाख ४७ हजार रुपैयाँबाट ५५ करोड १५ लाख ७९ हजार रुपैयाँमा सीमित भएको छ । लगानी अभावको असरले यस बैंकलाई पनि छुँदा व्याज आम्दानीभन्दा व्याज खर्च अधिक बढेको देखिन्छ । यो बैंकको लागि सकारात्मक संकेत होइन । जसका कारण समीक्षा अवधिमा बैंकको खुद ब्याज आम्दानी करीब ४६ हजारले घटेको देखिएको छ ।

बैंकले संभावित जोखिममा २३ करोड ५९ लाख छुट्याएपछि बैकको सञ्चालन मुनाफा पनि समीक्षा अवधिमा घटेको छ । गत बर्षको दोस्रो त्रैमासमा ८६ करोड ५९ लाख ९८ हजार रुपैंया सञ्चालन नाफा गरेको बैंकले यो बर्षको दोस्रो त्रैमासमा आइपुग्दा ७५ करोड ६५ लाख ६३ हजार रुपैयाँमा सीमित भएको छ । यसको असर लगानीकर्तालाई सोझै पर्ने प्रस्टै छ । यो हेर्दा बैंकले लगानीकर्ता माथि घात गरेको प्रस्टै भएपनि राष्ट्र बैंक चुप लागेर बसेको देखिन्छ ।

बैंकले यो त्रैमासमा ६ करोड ८६ लाख ७५ हजार रुपैयाँ राइट ब्याक गरेपनि खुद नाफालाई बढाउन सकेन । दोस्रो त्रैमासिकसम्म आइपुग्दा बैंकले ७० अर्ब ४३ करोड ९८ लाख ६० हजार रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेको छ । बैंकले ६४ अर्ब ६६ करोड ९४ लाख २३ हजार रुपैयाँ कर्जा लगानी गरेको छ ।

अहिले बैंकको चुक्ता पुँजी ६ अर्ब २४ करोड ५३ लाख रुपैयाँ पुगेको छ भने जगेडा कोषमा ४ अर्ब ८९ करोड ७५ लाख रुपैंया सञ्चित छ । राष्ट्र बैंकले तोकेको आठ अर्ब पूँजी पु¥याउन बैंकले यही जगेडा कोषबाट बोनस बितरण गर्नुपर्ने हुन्छ ।
बैंकको खराब कर्जा अनुपात गत वर्षको तुलनामा बढेर ०.३५ अंकले बढेको छ । खराब कर्जा बढ्नुले बैंक ओरालो तिर हिड्नु हो ।

सिडी रेसियो राष्ट्रबैंकले तोकेको ८० प्रतिशतलाई छुन लागेको छ । बैंकको सिडी अनुपात ७९.२४ प्रतिशत छ । यो अवस्थामा बैंकले थप कर्जा प्रवाह गर्न सक्ने आधार देखिँदैन । कर्जा प्रवाह नभएपछि नाफा बन्ने देखिदैन । बैंक अहिले संकटमा पुगेको यो सूचकले प्रस्टै देखाएको छ । पूँजीकोष लागत पनि ४.१२ बाट बढेर ७.६ मा पुगेको छ ।

बैंकको प्रतिसेयर आम्दानी मात्रै १७ रुपैयाँ ६६ पैसा छ भने प्रतिसेयर नेटवर्थ १७८ रुपैयाँ ४२ पैसा छ । बैकको दोस्रो त्रैमास सकिँदासम्ममा तरलता अनुपात २६.३१ प्रतिशत रहेको छ । यो राम्रो संकेत होइन ।

बैंक अफ काठमाण्डूको पछिल्लो यो बित्तीय अवस्था अत्यन्तै कमजोर देखिएको छ । पटक पटक राष्ट्र बैंकले हस्तक्षेप गरेको यो बैंकमा फेरि राष्ट्र बैंकले हस्तक्षेप गर्ने संकेत देखा परेपछि ग्राहक डिपोजिटकर्जा र सेवाग्राही होसियार रहनु पर्ने तर्क एक राष्ट्र बैंकका निर्देशकले बताए ।

तत्कालीन लुम्बिनी बैंक लिमिटेडका बोर्ड अध्यक्ष प्रकाश श्रेष्ठ र सिईओ सोहनदेव पन्त अहिले विओकेका दुवै पदमा आसिन छन् । भने पूर्व बैंकका सिईओ राधेश पन्त सञ्चालक छन् । तर पनि बैंक दिन दुई गुना रात चौगुणा कमजोर भएपछि ठूला डिपोजिटकर्ताले रकम झिक्न थालेका भेटिएको छ । अब विओके राष्ट्र बैंकले हस्तक्षेप गर्ने प्रायः प्रस्टै छ ।  रातिलक साप्ताहिक