सुन्दा अचम्म लाग्ने हेर्दा साँच्चै हो कि जस्तो लाग्ने एउटा कथा बनेको छ । शेयर बजार आज भन्दा ५/६ वर्ष अगाडी नेपाली वित्तिय क्षेत्र शेयर खेलाडीहरुले चलाएका थिए । तर आज ती खेलाडी कहाँ छ के गर्देछन् अत्तोपत्तो नै छैन निर्मल प्रधान अमेरिका पुगेर अरु कहाँ छ । मंहगो मूल्यमा शेयर खरिद गरेका केही पात्रहरुको उठिबास भएको समाचार पनि बाहिर आएका छन् ।

विगत ३/४ वर्ष अगाडी राष्ट्र बैंकले बैं, विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीहरुको पूँजी चौगुना बृद्धि गर्ने निर्णयसँगै शेयर बजार लगातार घट्न पुग्यो । हकप्रद शेयर र लाभाशंको लोभले महँगोमा घर जग्गा बिक्री गरि शेयर खरिद गरेको समुह, वयक्ति अहिले बैंकको कर्जा तिर्न नसकेपछि करोडपतिबाट रोडपति बनेको घटना हामी सामु छन् ।

अझै पूँजी ८ अर्ब पुर्याउन बोनस शेयर दिने बैंकहरुको शेयर किनबेच बढेको छ । हालै एनएमबि बैंकको शेयर राम्रो पैसामा दोस्रो बजारमा बिक्री भएको छ । कुमारी बैंकको शेयर करिब तीन सहय नजिक छ । यी दुबैं बैंकले करिब ३० प्रतिशतको हाराहारीमा पूँजी पुर्याउन बोन शेयर दिने तयारी गरिरहेका छन् ।

करिब २/३ वर्ष अगाडी ९,९९९ मा किनबेच भएको स्टयाण्ड चाटण्र्ड बैंक नेपाल लिमिटेडको शेयर आज बजारमा ७ सय हाराहारीमा दोस्रो बजारमा किन्न पाइन्छ । नेपालकै ठूलो कम्पनी नेपाल लाईफ इन्स्यारेन्सको शेयर ५/६ हजार थियो । १ वर्ष अगाडी आज ९ सयमै बजारमा किन्न पाइन्छ । यी त उदाहरणमा मात्रै हुन ।

नाम (परिवर्तन) उमेश कुमार माडवाडीले राजतिलक साप्ताहिकलाई भनेः– मैले घर घडेरी बिक्री गरे ५ करोडको शेयर दोस्रो बजारबाट लिए आज मूल्य घटेर १ करोड भएको छ । अब म के बाँच्ने अवस्था नै छैन । उनी जस्ता हजारै शेयरका खेलाडी अहिले विहान बेलुका के खाने र बैंकहरुको कर्जा ब्याज कसरी तिर्ने भन्नेमा केन्द्रीत छन् ।

राष्ट्र बैंकको नेतृत्व समेत सम्हालेका हालका अर्थमन्त्री डा.युवराज खतिवडाको आगमनसँगै दिन प्रतिदिन शेयर घट्नुको कारण के हो । उनी शेयरका दुश्मन नै हुन र ? यो प्रश्नको उत्तर आज बजारले खोजी रहेको त होइन र ?

अर्को महत्वपूर्ण कुरा के छ भने विदेशमा रहेका नेपाली –एनआरएन)हरुलाई सरकारले बीगत तीन वर्ष शेयर किन्न दिने नेपाली धितोपत्र बोर्ड मार्फत तयार गरेपनि यस सम्बन्धि विधेयक अहिलेसम्म पास नभएको कारण लगानी गर्न कानुनी र नीतिगत आधार तयार भएको देखिदैन ।

यदि एनआरएनबाट ठूलो लगानी शेयर बजारमा आए फेरी शेयर बजारले पुन जन्म पाउने प्रस्टै छ ।

अर्को कुरा के छ भने अहिले शेयर बजार सस्तो भएको छ । २८ वाणिज्य बैंक मध्ये २५ अर्बपति क्लबमा पुगेर नाफा कमाएका छन् । के न केही त बोनस शेयर नै छ । त्यसकारण अत्तिहाल्नु पर्ने अवस्था नरहेको बैंकरहरुको ठम्याई छ ।

अहिले शेयर बजारको दोस्रो मार्केटमा किन्ने मान्छे छैन । बेच्ने पनि यति धेरै छैन । कारण हो लगानीकर्ता हेर र पर्खकै अवस्थामा छन् । राज्यले समयमै शेयर बजारलाई सम्बोधन नगरे भोली लगानीकर्ता पलायन हुने र वित्तिय क्षेत्र तहसनहस हुन पनि सक्दछन् ।

स्मरणीय होस् घरजग्गा, शेयर बजारकै कारोबार नभएपनि राजयकै कर कहाँबाट आउँछ । त्यसकारण घर जग्गा र शेयर बजारलाई संरक्षण गर्नु राजयको दायित्व हो कि होइन ?

पछिल्लो पटक बजारमा केही नयाँ कम्पनीहरुले शेयर बजारमा ल्याउने भएका छन् । सामुदायिक लघुवित्त वित्तीय संस्थाको ३ लाख कित्ता आईपीओ आउने भएको जनाएको छ ।

अर्को आखुँखोला जलविद्युत कम्पनीको १२ लाख कित्ता आईपीओ आउने भएको छ । यसको बिक्री प्रबन्धक सिभिल क्यापिटल मार्केट रहेको छ ।

सर्वसाधारणले लामो समयदेखि प्रतीक्षा गरेको अपर तामाकोशी हाइड्रोपावरको आईपीओ पनि आउने तयारीमा रहेको बुझिएको छ । भर्खरै आयोजनास्थल दोलखाबासीलाई आईपीओ जारी गरेको दशैंपछि बाँडफाँड गर्ने बताइएको छ । त्यसपछि आईपीओ जारी गर्ने तयारी रहेको बुभिएको छ ।

कम्पनीको शेयर बिक्री प्रबन्धक नागरिक लगानी कोष र सन्राइज क्यापिटल रहेका छन् ।
शिवम् सिमेन्टको सर्वसाधारणको लागि दोस्रो चरणमा आईपीओ आउने भएको छ । जसको बिक्री प्रबन्धक सिद्धार्थ क्यापिटल रहेको छ ।

नेपाल क्रेडिट एन्ड कमर्स बैंकले २ बराबर १ को अनुपातमा अर्थात ५० प्रतिशत हकप्रद शेयर निष्काशन गरेको छ । कम्पनीको शेयर भदौ ४ गतेदेखि असोज ७ गतेसम्मलाई खुल्ला गरिएको छ सिटी एक्सप्रेस फाइनान्सको १ बराबर १.६७ को अनुपातमा १६७ प्रतिशत हकप्रद निष्काशन गरेको छ । कम्पनीको शेयर भदौ १ गतेदेखि असोज ४ गतेसम्मलाई खुल्ला गरिएको थियो । जसको बिक्री प्रबन्धक काठमाडौं क्यापिटल मार्केट लिमिटेड रहेको छ ।

प्रोगेसिभ फाइनान्स लिमिटेडको १ बराबर २.८१ को अनुपातमा २८१ प्रतिशतले हकप्रद निष्काशन गरेको छ । कम्पनीको शेयर भदौ ५ गतेदेखि असोज ८ गतेसम्म खुल्ला गरिएको छ । जसको बिक्री प्रबन्धक सन्राइज क्यापिटल रहेको छ ।
यी शेयर बजारमा आएपछि दोस्रो बजारका शेयरको कति घटबढ हुने हो त्यो भने हेर्न बाँकी छ । राजतिलक साप्ताहिक