बैंकिङ क्षेत्रमा करिब ३ दर्शक बिताइसकेका अजयविक्रम शाह पछिल्लो समय २०७५ कात्तिक १५ गतेबाट लक्ष्मी बैंकको प्रमुख कार्यकारी अधिकृतको जिम्मेवारीमा छन् । बैंकिङ क्षेत्रमा लामो समय विताइसकेको भए पनि शाहले संस्थाको बागडोर सम्हालेको भने यो पहिलो अनुभव हो । शैक्षिक रूपमा गणित विषयमा स्नातकोत्तर गरेका शाहले तत्कालिन ग्रिलेज बैंकको टेलरदेखि बैंकिङ करिअर सुरु गरेका हुन् । स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंकमा करिब १० वर्ष विभिन्न विभागमा रहेर काम गरेका शाह लक्ष्मी बैंकमा पनि लामो समय बिताइसकेका छन् ।
नेपालको बैकिङ्ग क्षेत्रमा यूवा बैंकर बैंकिरहरुको सूचिमा पर्ने शाह सालिन स्वभाव र सोच विचार गरेर निर्णय लिने बैंकरहरुको सूचि भित्र पर्ने नाम हो ।

अहिले विश्वभरी महामारीकारुपमा फैलिएको कोरोना भाइरसले नेपाल पनि अछुतो छैन । केही संकेतहरु देखिएका छन् । वैशाख १५ गतेसम्मका लागि सरकारले देशलाई लकडाउन गरेको अवस्था विद्यमान छ । लक डाउनका कारण सरकारको अनुमति विना घर बाहिर निस्कन सक्ने अवस्था नै छैन र हुँदैन पनि ।

यो अवस्थामा पनि नेपालको लक्ष्मी बैंक लिमिटेडले केही शाखाबाट सेवा प्रदान गरिरहेको देखिन्छ । डिजिटल कारोबारलाई प्रोत्साहन दिएको यस बैंकले डिजिटल कारोबार गर्न नसक्ने ग्राहकलाई कारोबार सुचार गर्न अधिकाशं शाखाहरु संचालन गरि सेवा दिइरहेको देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा बैंक खोलेर सेवा दिन के कस्ता कठिनाईहरु भोग्नु परेको छ ?

शाखा खुलेका मात्रै छन् कि कारोबार पनि भएको छ । बैंकका कर्मचरीको स्वास्थ्य अवस्था कस्तो छ । कोरोना भाईरसका कारण नेपालको बैकिङ्ग क्षेत्रलाई कस्तो असर पर्ने देखिन्छ । केही दिन भित्र आउने बैंकहरुको वित्तिय विवरणमा यसले कस्तो असर गर्ने देखिन्छ र नेपाल बैंकर्स एसोशियशनले हालै मुद्दती खाता र बचत खातामा डिपोजिट ब्याजदर यो विशम परिस्थितिमा किन घटायो ?
यिनै र यस्ता विषयमा युवा बैंकर एवं लक्ष्मी बैंक लिमिटेडका सीइओ अजय विक्रम शाहसंग भूपेन्द्र आचार्यले गरेको कुराकानीः

० सीइओ साब यस्तो विशम र कठिन घडीमा बैंकहरुले डिपोजिटका व्याजदर घटाएको र खातामा पैसा भएका ऋणीहरुको पैसा बैंकले किस्ता तानेको देखिन्छ । कारण के हो ? मौकाको फाइदा लिने बेला अहिले हो र ?
नेपाल बैंकर्स संघबाट डिपोजिटका व्याजदर घटाएको सबैलाई अवगत नै छ । यसमा धेरै बोल्नै पर्दैन । अर्को कुराकर्जाको किस्ता तानेकोबारे चाही के हो भने खातामा पैसा भएका ऋणीहरुको किस्ता तानेका हौं । पैसा छैन भने असारसम्म छुट छ । १० प्रतिशत पनि दिइने भनेकै छौं । जबरजस्ती किस्ता तानेको पक्कै होइन । उहाँहरुलाई चाहिन्छ भने हामी दिन तयार छौं ।

समयमै किस्ता तिर्दा ग्राहकलाई फाइदा हुन्छ । बैंकलाई पनि राहत हुन्छ । अर्को कुरा चैत्र, बैशाख र जेष्ठको किस्ता थपिदै जाँदा गाह्रो बैंकलाई होइन, ऋणीलाई नै हुन्छ । यो बुझ्नु जरुरी छ । बैंकले कहिले जबरजस्ती काम गर्दैन् । राष्ट्र बैंक्ले १९ बुँदे निर्देशन जारी गर्दै असारसम्म छुट दिएको छ कर्जा तिर्न । यसरी बुझ्नु जरुरी होला नि ।

० नेपालको सक्षम र सबल बैंक लक्ष्मी बैंक लिमिटेडले यो विषम र अप्ठ्यारो अवस्थामा कस्तो सेवा दिएको छ ?
अरु बैकंहरुको जस्तै सेवा हाम्रो पनि छ । ग्राहकहरुले खोजेको सेवा हामीले दिएका छौं । अहिले पैसा राख्ने र झिक्ने मात्रै काम भएको छ । सामान ल्याउनेहरुलाई पैसा दिन रोकिएको अवस्था छैन । हरेक दिन केही शाखा खोली सेवा दिएका छौ । कर्जा गएको छैन । माग आए त्यो पनि दिने अवस्थामा बैंक छन् । गत चैत्रमा ८०/९० वटा शाखा सञ्चालनमा थिए । तर, आज भोलि भने ३० वटा जति शाखा खोली सेवा दिएका छौं ।

० अहिले नेपाल पूर्णरुपमा लकडाउनमा छ । सबै घर भित्रै छन् । यस्तो अवस्थामा बैंक् पुगेर काम गर्ने कर्मचारीको स्वास्थ्य सुरक्षा र सुविधाका बारेमा के सोच्नु भएको छ ?
बीमा अनिवार्य पहिला नै कर्मचारी साथीहरुका गरिएको छ । यो बेला सबैलो आ–आफ्नो ठाउँमा सेवा दिनुपर्दछ । योगदान दिनु पर्दछ । त्यो कर्मचारी साथीहरुबाट भएको छ । हामी यसको मुल्याकन गर्ने पक्षमा नै छौं ।

छलफल गर्दैछौं । यो लकडाउन कति लम्बिन्छ । त्यसमा पनि भर पर्ने कुरा हो । अर्को स्वास्थ्य सुरक्षाको कुरा हामीले रोगथामका सबै उपाय अपनाएका छौं । सोसल डिस्टेन्स मेन्टेन गरेका छौं । माक्स, पञ्जा र सेनिटाइजर अनिवार्य गरिएको छ । ग्राहकको घुँईचो छैन । कारोबार कम छ । कम कर्मचारीहरुबाट काम गर्नु परेको पनि छ ।

० राज्यले कोरोना भाईरस बिरुद्ध लड्न स्थापना गरेको राष्ट्रिय कोषमा लक्ष्मी बैंकले चाहीके कस्तो सहयोग गरेको छ त ?
हामीले जम्मा १ करोड दिने निर्णय गरेका छौं । त्यसमा ७ वटै प्रदेशमा १०/१० लाख र केन्द्रिय कोषमा ३० लाख दिएका छौं ।
अर्को कुरा हाम्रो आफ्नै संस्था लक्ष्मी कियर छ । त्यसमा १ देखि ३ दिनको कर्मचारीहरुको तलब दिएका छौं । करिब २८ लाख जम्मा भएको छ । त्यो संस्थाले राहत उपलब्ध गराउँदै आएको छ ।

० लामो लकडाउनले बैंकहरुको अव आउन लागेको वित्तिय विवरण (रिजल्ट)लाई चाहि कति असर पर्ला ?
विश्वमै असर छ । नेपालमा त नपर्ने कुरै भएन । हिसाब किताब त हाम्रो भएके छैन । तर, यो बेला शुल्क मिनाह छ । कमिशन आउदैन । हामीले फिक्स डिपोजिट लगायत डिपोजिट गरेका सबै प्रकारका ग्राहकलाई ब्याज दिइरहेका छौं । कर्जा किस्ता उठेको अवस्था कम छ । फरक त पर्ने पक्कै छ । अर्को कुरा कर्जा प्रोभिजन बढ्न सक्दछ ।

रेमिटेन्स ठप्प छ । धेरै कुरा छन् । त्यसकारण गत यहि बेलाको वित्तिय विवरण र अहिलेकोमा फरक हुन्छ । नाफा घट्ने निश्चित छ । समय र परिस्थिति अनुसार चल्ने बेला हो । यो त्यसकारण आत्तिनु पर्ने, डराउनु पर्ने चाहि छैन । कति समय यो लम्बिने हो त्यसमै भर पर्दछ नि ।

० सीइओ साब कोरोना भाईरसले नेपाली अर्थतन्त्र र नेपालको चलायमान बौकिङ्ग प्रणालीलाई कति असर पर्ने देख्नु भएको छ ?
मेरो विचारमा अहिले नै विश्लेषण गर्न उचित नहोला । यो कति लम्बिने हो । अहिले भन्न सक्ने अवस्था नै छैन । यो भूकम्प जस्तो होइन । कति समय लम्बिन्छ त्यसमा निर्भर पर्ने देखिन्छ । र त्यसपछि आर्थिक क्रियाकलाप कसरी चल्दछन् । त्यसमा भर पर्ने प्रस्टै छ । सामान्य अवस्थामा आउने केही समय पक्कै लाग्ने देखिन्छ । मानवीय स्वास्थ्य रक्षासंगै हामी चलेको अवस्थामा केही भन्न सक्ने अवस्था नै छैन ।

० हामी नेपालीले नाकाबन्दी, भुकम्प, समाजका परिवर्तन, राजनीतिक परिर्वतनका कुरा देख्यौ र भोग्यो । तर, आज सुन्दै नसुनेको लकडाउन भोगिरहेको अवस्था छौं । यसबाट कस्तो पाठ सिक्नु पर्ला ?
भूपेन्द्रजी अत्यन्तै सान्दर्भिक प्रश्न सोध्नु भयो । अहिले संसारनै अप्ठ्यारोमा छ । अति राम्रा मुलुकहरुले त यो रोगलाई थेग्न हम्मे÷हम्मे परेको देखिन्छ । यसलाई रोगथाम गर्ने उपायहरुको चाडो खोजी गरिनु प¥यो । स्वास्थ्यकमीहरु जो डाक्टर, नर्स र अस्पतालका कर्मचारी हुन् । उहाँहरुको स्वास्थ्यबारे राज्यले सचेत र चनाखो बन्नै पर्दछ । यो विश्वभरी डरलाग्दो अवस्थामा छ । हामीले स्वास्थ्यका पूर्वाधार अब निर्माण गर्ने बेला पक्कै आयो जस्तो मलाई लागेको छ ।

अर्को कुरा उद्योगधन्दा, व्यापार व्यवसाय सबै ठप्प छ । यी सबैका लागि नयाँ पोलिसी ल्याउनु पर्दछ । नत्र बैंक तग्रिन धेरै समय लाग्ने देखिन्छ । अर्थतन्त्रको महत्वपूर्ण अंग बैंक र वित्तिय क्षेत्र हुन् यो भुल्नु पटक्कै हुँदैन । अर्को कुरा राज्यले स्वास्थ्य क्षेत्रका पूर्वाधार बनाउन चाहे हामी बैंकहरुले सहयोग गर्नुपर्दछ नि ।

० नेपाल राष्ट्र बैंकले नयाँ गर्भनर पाएको छ । उहाँसंग तपाईहरु कति आशावादी रहनु भएको छ त ?
राष्ट्र बैंकले चाहे जस्तै नेतृत्व पाएको छ । अर्थतन्त्र बुझेका मान्छे गर्भनर नियुक्त हुनुभएको छ । त्यसकारण अनुभवी क्षमतावान र कुसल प्रशासक उहाँ हो भन्ने हाम्रो बुझाई छ ।

अर्को कुरा बैकिङ्ग क्षेत्रलाई ३० वर्ष नेपाल राष्ट्र बैंक भित्रै बसेर बुझेको अनुहार हामीले गर्भनर पाएका छौं । हामी सकारात्मक छौं । बैंकिङ्ग प्रणाली खुसी पनि छ । यो अप्ठ्यारो बेला आउनु भएको छ । चुनौती बढेका छन् । हामी सहयोग गर्ने नै छौं । र राष्ट्र बैंकका नीति निर्देशन बैंकले पालना गरिरहेका छन् नि ।

० ग्राहक, प्रोमोटर, शेयरधनी र नेपाली जनतालाई केही भन्नु छ ?
यो अप्ठ्यारो समय हो । यो चाडो अन्त्य हुने विश्वास हामी सबैले गर्ने पर्दछ । सकारात्मक सोचौं । घरबाटै काम गरौ विश्व स्वास्थ्य संगठन र सरकारले दिएका निर्देशन पूर्ण रुपमा पालना गरौं । अर्को कुरा ठूला ठूला कलेज र विश्व विद्यालयहरुले अनलाईन क्लास सञ्चालन गरेकाछन् । त्यसमा सहभागी भई उत्पादन मुलक काम गर्न सकिन्छ । यो बेला फि लाग्दैन । छुट दिएका छन् । अर्को कुरा घरबाट मोबाइल बैकिङ्ग, इन्टरनेट बैकिङ्गका काम गर्न उचित बेला पनि हो नि ।