भूपेन्द्र आचार्य । नेपालमा पछिल्लो समय जीवन बीमा २० प्रतिशतको हाराहारीमा पुगेको देखिन्छ । निर्जीवन बीमामा भने ठूलो हिस्सा देखिन्छ । भूकम्प पछि निजीवन बीमा ह्वातै बढेको देखिन्छ । बीमा लेख बढेको छ । तर बीमा शिक्षा भने बढेको देखिदैन । सरकारले शुरु गरेको स्वास्थ्य बीमाले हावा नै आएको छ । दोश्रो किस्ता उठेको छैन् । उठ्ने छाँटकाट पनि छैन । बीमा बीमा कम्पनीले गर्नु पर्ने तर्क गर्दछन् । यूनियन लाईफ इन्स्योरेन्स कम्पनीका सीइओ मनोज कुुमार लाल कर्ण । उनी भन्दछन् बीमा बजारमा प्रतिस्पर्धा नै छैन । तर कर्मचारी र अभिकर्ता खोसाखोस चाहि बढेको छ । पछिल्लो समय जीवन बीमा कम्पनीमा नेपाल लाईफ इन्स्योरेन्स एक नम्बर बन्दै जाँदा नयाँ बीमा कम्पनी यूनियन लाईफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले उसलाई पच्याउँदै चमत्कारी रुपमा बीमा लेख गर्दै आएको खुलेको छ । नेपाल लाईफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले २२ अर्ब ८६ करोड बीमा शुल्क आर्जन गर्दा यूनियन लाईफ इन्स्योरेन्सले २ अर्ब ४६ करोड प्रथम बीमा शुल्क आर्जन गरेको भेटिएको छ ।
विगतमा झै सबैभन्दा बढी बीमा शुल्क नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सले ९ अर्ब १ करोड रुपैयाँ आर्जन गरेको छ । नेपाल लाइफको २२ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँको बीमा शुल्क नविकरण हुदा कुल बीमा शुल्क आर्जन ३१ अर्ब ८७ करोड रुपैयाँ भएको छ ।
दोस्रो एलआईसीले गतवर्ष ४ अर्ब ४९ करोड रुपैयाँको बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ । नविकरण भएको बीमा शुल्क ९ अर्ब १५ करोड हुँदा एलआइसीले १३ अर्ब ६४ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको भेटिएको छ ।
प्रथम बीमा शुल्क आर्जनमा सबैभन्दा ठूलो धक्का पुराना कम्पनीलाई नयाँ आएको युनियन लाइफ इन्स्योरेन्सले दिएको छ । युनियन लाइफ इन्स्योरेन्सले गत आर्थिक वर्षमा २ अर्ब ४६ करोड रुपैयाँ प्रथम बीमा शुल्क वापत आर्जन गरेको छ । युनियन लाइफको २५ करोड २८ लाख रुपैयाँको बीमा शुल्क नविकरण भएको छ । प्रथम बीमा शुल्क आर्जनमा युनियन लाइफ चौथो स्थानमा ओगट्न सफल हुँदै र सबैलाई चकित पारिदिएको छ ।
नेशनल लाइफ इन्स्योरेन्स प्रथम बीमा शुल्क आर्जनमा तेस्रो स्थानमा छ । नेशनल लाइफले २ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ प्रथम बीमा शुल्क वापत आर्जन गरेको देखिन्छ ।
नयाँ आएका जीवन बीमा कम्पनीमा १ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी प्रथम बीमा शुल्क आर्जन गर्ने कम्पनीमा युनियनपछि रिलायबल लाइफ इन्स्योरेन्स रहेको छ । रिलायबलले १ अर्ब २७ करोड रुपैयाँ प्रथम बीमा शुल्क वापत आर्जन गरेको देखिन्छ ।
पुराना कम्पनीमा १ अर्बभन्दा कमको प्रथम बीमा शुल्क आर्जन गर्ने कम्पनीमा प्राइम लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी र गुराँस लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी रहेका छन् ।
विदेशी जीवन बीमा कम्पनीको शाखाकोरुपमा रहेको मेट लाइफले १ अर्ब १२ करोड रुपैयाँ प्रथम बीमा शुल्क वापत आर्जन गरेको छ ।
माघदेखि व्यवसाय सुरु गरेको सबैभन्दा कान्छो बीमा कम्पनी महालक्ष्मी लाइफ इन्स्योरेन्सले २० करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको सीइओ रमेश कुमार भट्टराईले बताए ।
यता निर्जीवन बीमा कम्पनीले १५ प्रतिशतले बीमा शुल्क आर्जन बढाएका छन् ।
बीमा कम्पनीहरुले बीमा समितिमा बुझाएको विवरण अनुसार आर्थिक वर्ष २०७५÷७६ मा २५ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन निर्जीवन बीमा कम्पनीले गरेका देखिन्छ ।
निर्जीवन बीमा कम्पनीको चुक्ता पूँजी १ अर्ब रुपैयाँ हुुनुपर्ने व्यवस्था छ । जसमा केही कम्पनीको चुक्ता पूँजी पुगेको छैन । पूँजी अनुसारको व्यवसाय बढाउन निर्जीवन बीमा कम्पनीलाई कठिनाई भएको देखिन्छ ।
बीमा शुल्क आर्जनमा विगतमा जस्तै पहिलो स्थान भने शिखर इन्स्योरेन्स रहेको देखिन्छ । शिखर इन्स्योरेन्सले २०७५÷७६ मा ३ अर्ब ५१ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ । शिखर इन्स्योरेन्सको बजार हिस्सा १४ प्रतिशत रहेको छ ।
२०७४÷७५ मा शिखर इन्स्योरेन्सले ३ अर्ब ३७ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको थियो । यो कम्पनीमा दक्ष र कुशल सीइओ दिप प्रकाश पाण्डे छन् ।
दोस्रोमा सगरमाथा इन्स्योरेन्स कम्पनी रहेको छ । सगरमाथाले २ अर्ब १७ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ । सगरमाथाले पहिलो पटक बीमा शुल्क आर्जन २ अर्ब रुपैयाँ कटाएको हो । २०७४र७५ मा सगरमाथाले १ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको यस कम्पनीको सीइओ अनुभवी कुशल सीइओ चक्की श्रेष्ठ छन् ।
तेस्रो स्थानमा नेको इन्स्योरेन्स रहेको छ । अघिल्लो वर्ष चौथो स्थानमा रहेको नेको यो वर्ष तेस्रो स्थानमा आएको हो । नेको इन्स्योरेन्सले १ अर्ब ९१ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ ।
१ अर्बभन्दा कम बीमा शुल्क आर्जन गर्ने कम्पनीमा तीनवटा नयाँ कम्पनी अजोड,सानिमा र जनरल इन्स्योरेन्स छन् । जसमा अजोड इन्स्योरेन्सले सबैभन्दा बढी बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ । अजोडले ४१ करोड ४५ लाख रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ । पुराना कम्पनीमा भारतीय लगानीको शाखाको रुपमा खुलेको नेशनल र ओरियन्टलको बीमा शुल्क आर्जन १ अर्ब रुपैयाँभन्दा कम छ । यस्तै एभरेष्ट र युनाइटेडको पनि बीमा शुल्क आर्जन १ अर्बभन्दा कम छ ।
अघिल्लो वर्ष १ अर्बभन्दा कम बीमा शुल्क आर्जन गरेका राष्ट्रिय बीमा कम्पनी,प्रभु र नेपाल इन्स्योरेन्सले यो वर्ष बीमा शुल्क आर्जन १ अर्बभन्दा बढी गरेका छन् ।
गतवर्षको बीमा शुल्क आर्जनमा नेकोभन्दा सिदार्थ पछाडि परेको छ । सिदार्थले १ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँको बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ ।
एनएलजीले १ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ,प्रिमियरले १ अर्ब ६४ करोड रुपैयाँ,हिमालयन जनरलले १ अर्ब ४५ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेका देखिन्छ ।
राष्ट्रिय बीमा कम्पनीले १ अर्ब ३५ करोड रुपैयाँ,आइएमई जनरल इन्स्योरेन्सले १ अर्ब २६ करोड ६८ लाख रुपैयाँ तथा लुम्बिनीले १ अर्ब २६ करोड ६ लाख रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेका छन् ।
सबैभन्दा पुरानो बीमा कम्पनी नेपाल इन्स्योरेन्सले १ अर्ब १७ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ ।
पछिल्लो सम्म निर्जीवन बीमा कम्पनीको चर्को प्रतिस्पर्धाले बीमा लेख, बीमा बजार बढेको देखिन्छ ।